Nhớ về những ngày TEDI được tham gia Dự án cải tạo, tu bổ khu di tích Hồ Chí Minh tại phủ Chủ tịch
Nhân dịp kỷ niệm 130 năm ngày sinh nhật Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 – 19/5/2020), tập thể Ban lãnh đạo và nhóm kỹ sư TEDI bồi hồi và xúc động nhớ lại vinh dự đã được tham gia đóng góp thực hiện Dự án cải tạo, tu bổ khu di tích Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch, thành phố Hà Nội.
Như chúng ta đã biết, Khu di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch là di tích đặc biệt quan trọng của quốc gia, là nơi lưu giữ những di sản vô giá về cuộc đời, sự nghiệp, tư tưởng, đạo đức của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Vì vậy công tác bảo tồn và giữ gìn các di tích của Chủ tịch Hồ Chí Minh một cách nguyên vẹn, lâu dài nhằm tuyên truyền, giáo dục cho đông đảo nhân dân trong nước và khách quốc tế là một nhiệm vụ vô cùng khó khăn, nhất là các điểm di tích đều được xây dựng trên dưới 100 năm, trong khuôn viên có nhiều cây, độ ẩm cao. Đây chính là điều kiện thuận lợi cho côn trùng và mối mọt xâm hại các di tích. Hơn nữa, lượng khách vào tham quan Khu di tích ngày càng đông, với khoảng hơn 2 triệu lượt người đủ các đối tượng, các dân tộc và các quốc gia vào thăm hàng năm, tạo một sức ép lớn đối với các điểm di tích trong khu vực.
Một trong số những cơ sở hạ tầng ở đây bị xuống cấp là khu vực cầu thang đi bộ và đường kết nối trong khu vườn. Qua thực tế khảo sát cho thấy hiện trạng cầu thang đi bộ tham quan nhà sàn Bác Hồ được xây dựng bằng kết cấu thép, sau một thời gian khai thác đã xuất hiện nhiều hư hỏng: lớp sơn bị bong tróc, một số vị trí kết cấu thép đã bị ăn mòn, gỉ sét; kết cấu trụ đỡ vị trí tiếp giáp với mặt đất tự nhiên bị ăn mòn; mặt đường kết nối nội bộ và sân nền đều có dấu hiệu xuống cấp.
Hình 1: Một số hình ảnh hiện trạng cầu đi bộ
Năm 2016, theo đề nghị của Ban quản lý lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh đề xuất Bộ Giao thông vận tải lựa chọn đơn vị thiết kế thay thế cầu thang đi bộ mới tại khu tham quan nhà sàn và cải tạo mặt đường, mặt sân nền trong khu di tích chủ tịch Hồ Chí Minh tại phủ Chủ tịch đảm bảo nhu cầu đi lại thăm quan của đồng bào, khách tham quan, đồng thời phải đảm bảo yêu cầu tính an toàn và mỹ quan trong quá trình khai thác cần thiết Giải pháp thiết kế. TEDI là đơn vị được Bộ GTVT lựa chọn là đơn vị thiết kế các hạng mục này.
Sau quá trình kháo sát hiện trạng, TEDI đã đưa ra giải pháp thiết kế cụ thể như sau:
- Thảm lại mặt đường, mặt sân nền bằng kết cấu cacbon Asphalt trong toàn bộ khu di tích Hồ Chí Minh tại phủ chủ tịch.
- Cầu mới sẽ được thay thế vào đúng vị trí cầu cũ sau khi cầu cũ được cắt bỏ và di dời. Cao độ cầu được lấy đúng bằng cao độ hiện trạng nhằm đảm bảo tương quan giữa cầu đi bộ và nhà sàn Bác Hồ. Mặt cắt ngang cầu 1,3m có bố trí thêm kết cấu xử lý độ dốc ngang và dốc dọc cầu để đảm bảo thoát nước mặt cầu tốt hơn.
- Sử dụng kết cấu cầu bằng thép, mặt cầu là thép chống trơn dày 3mm, bên trên phủ lớp cao su chống ồn. Hệ trụ đỡ là các cột tiết diện hộp, liên kết với kết cấu phần trên bằng liên kết bu lông. Số lượng cột trụ và tiết diện cột giữ nguyên hiện trạng.
- Cầu thang hai đầu cầu giữ đúng hiện trạng về hình dạng, kích thước, cao độ.
- Cầu đi bộ tham quan nhà sàn Bác Hồ có chiều dài 12m, bề rộng cầu 1,3m nên kiến nghị không bố trí hệ thống thoát nước. Nước mưa chủ yếu thoát nước bề mặt và chảy xuống dưới qua cầu thang hai bên đầu cầu.
- Lan can tay vịn trên cầu và trên cầu thang được thiết kế giữ nguyên hiện trạng không thay đổi cảnh quan khu di tích. Phần tay vịn bằng gỗ sử dụng gỗ lim đảm bảo độ bền trong quá trình khai thác.
- Đáy cầu được lát gỗ lim để tăng tính thẩm mỹ đồng thời giữ được hiện trạng cầu cũ. Các tấm gỗ lát rộng 200mm, dày 10mm cấu tạo có gờ xếp vào nhau và dán keo liên kết với cánh dưới dầm chủ chữ C trên toàn bộ chiều dài cầu. Hai tấm nẹp bằng gỗ lim chạy dọc cầu liên kết với các tấm lát bằng vít và liên kết với cánh dưới dầm chủ chữ C bằng keo dán.
- Thiết kế cần phải bảo tồn một cách tối đa hiện trạng của cầu đi bộ nhằm đảm bảo không làm thay đổi cảnh quan chung của khu di tích
Do đặc thù công trình xây dựng nằm trong khu di tích Hồ Chí Minh tại phủ chủ tịch nên hồ sơ thiết kế được xây dựng dựa trên cơ sở giữ nguyên hiện trạng, hạn chế các thay đổi, vừa đảm bảo tính an toàn và mỹ quan vừa bảo tồn được cảnh quan khu vực di tích. Công trình cũng có những yêu cầu đặc biệt trước, trong và sau khi thi công. Ví dụ như Quá trình thi công chỉ được tiến hành sau khi Nhà thầu thi công đã triển khai phương án đảm bảo giao thông, đảm bảo an toàn đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt, quyết định. Trước khi thi công cần có kế hoạch di dời các hệ thống điện nước có liên quan trong phạm vi cầu, di dời cây xanh ra vị trí tạm thời. Trong suốt quá trình thi công phải có biện pháp thi công đảm bảo an toàn thi công, an toàn phòng chống cháy nổ, hạn chế phá hoại cảnh quan khu di tích. Cần thiết phải bố trí bạt che dày để bảo vệ khu vực nhà sàn. Trước khi lắp đặt cầu mới cần đào bóc lớp đất tự nhiên tại vị trí cột trụ để kiểm tra hiện trạng móng, bệ trụ bên dưới, cần đo đạc lại chính xác các cao độ mặt cầu và cầu thang, vị trí các cột trụ để có biện pháp điều chỉnh cho phù hợp nhằm đảm bảo cao độ và vị trí cầu mới trùng với cao độ và vị trí cầu cũ, hạn chế các sai lệch trong quá trình thi công. Sau khi thi công cần phải hoàn trả lại toàn bộ cảnh quan khu vực: hoàn trả lại mặt đường, trồng lại cây xanh, bãi cỏ…
Do yêu cầu của dự án là thi công trong khu vực đặc biệt nên yêu cầu về đảm bảo an toàn thi công và vệ sinh môi trường cần phải rất chú trọng. Việc tập kết vật liệu, đổ thải vật liệu xây dựng phải phù hợp với các quy định về vệ sinh môi trường của Thành phố Hà Nội và các quy định hiện hành khác liên quan. Đặc biệt phải có biện pháp an toàn không để bất cứ ảnh hưởng nào tới nhà sàn Bác Hồ.
Hồ sơ thiết kế bản vẽ thi công hạng mục nêu trên trong khu di tích thuộc dự án cải tạo, tu bổ khu di tích Hồ Chí Minh tại phủ chủ tịch được TEDI lập phù hợp với các quy định hiện hành và là cơ sở để thiết kế thi công xây dựng.
Các di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch còn có ý nghĩa đặc biệt bởi giá trị văn hoá của các di tích rất cao. Trong Khu di tích, tất cả những di tích từ nơi ở, nơi làm việc, phòng tiếp khách, bếp ăn đến vật dụng hàng ngày rất bình thường, đến từng gốc cây, nhành hoa, đường đi lối lại, ao cá đến cả không khí và sắc trời đã gắn với con người vĩ đại Hồ Chí Minh, gắn với những triết lý nhân văn, những bài học rất thiết thực để hướng tới chân – thiện – mỹ. Vì vậy việc TEDI được cùng với các đơn vị liên quan góp một phần công sức của mình trong Dự án cải tạo, tu bổ khu di tích Hồ Chí Minh tại phủ Chủ tịch là một niềm vinh dự tự hào đối với cán bộ lãnh đạo và kỹ sư tư vấn thiết kế của TEDI. Nhân dịp kỷ niệm 130 năm ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh, tập thể Lãnh đạo và kỹ sư TEDI xúc động bồi hồi nhớ về những tháng ngày làm việc trong khu di tích Phủ Chủ tịch về dự án tu bổ tôn tạo di tích, như một lời hứa tất cả nguyện đồng lòng học tập và làm theo tấm gương tư tưởng đạo đức của Chủ tịch Hồ Chí Minh, góp phần dựng xây đất nước ngày càng giàu mạnh./.
